Ödem, dokularda aşırı sıvı birikmesi nedeniyle genellikle bacak, ayak, kollar ve ellerde şişlik ortaya çıkması ile oluşan bir sağlık sorunudur. Genellikle, vücudun bir yaralanmaya, enfeksiyona ve inflamasyona karşı verdiği doğal süreçtir. Vücuttaki sıvı birikmesi, küçük bir alanı veya tüm vücudu etkileyebilir. İlaçlar, hamilelik, enfeksiyonlar ve diğer birçok tıbbi problem ödeme neden olabilir. Küçük kan damarlarından çevre dokulara sıvı sızdığında ortaya çıkar. Bu ekstra sıvı birikerek dokuların şişmesine neden olur. Vücudun hemen hemen her yerinde görülebilir. Haydi, şimdi ödem ile ilgili bilmediklerinizi öğrenme vakti..
Ödem neden olur?
Vücudunuzdaki küçük kan damarlarının (kılcal damarlar) sıvı sızdırması nedeniyle oluşur. Sızan sıvı, damar çevresindeki. dokularda birikir ve şişmeye neden olur. Kalp, karaciğer ve böbrek hastalıklarında ortaya çıkan ödem, vücuttaki fazla sıvıyı tutan tuzun atılamamasından kaynaklanır. Hafif ödem vakaları şunlardan kaynaklanabilir:
- Çok uzun süre aynı pozisyonda oturmak veya yatmak
- Çok fazla tuzlu yiyecek yemek
- Adet öncesi hormonal değişim
- Hamilelik
Dokulardaki şişkinlik ayrıca bazı ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıkabilir. Bu ilaçlardan bazıları:
- Yüksek tansiyon ilaçları
- Nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar
- Steroidler
- Östrojenler
- Tiazolidinedionlar adı verilen bir grup diyabet ilacı
Ödem belirtileri nelerdir?
- Dokularda, özellikle kol ve bacaklarda, cilt altında ortaya çıkan şişlik
- Ciltte gerginlik ve parlama
- Şişlik olan bölgelere birkaç saniye baskı yapılıp bırakıldıktan çukurluk oluşması
- Artmış karın büyüklüğü
Şişmiş, gerilmiş veya parlak bir cilde sahip bireyler veya şişkin bölgede baskıdan sonra çukurlaşma meydana geliyorsa ileri tetkik ve tedavi için doktorunuza başvurmanız gerekir. Ödem belirtileri varsa ve aşağıdaki şikayetlerden bir ya da birkaç tanesi varsa hemen acil yardım istenmelidir:
- Nefes darlığı
- Solunum güçlüğü
- Göğüs ağrısı
Ödem tedavisi nasıl yapılır?
Hafif şişkinlik genellikle kendi kendine geçer. Etkilenen uzvun kalp seviyesinden yukarıda tutulması ile süreci hızlandırmak mümkündür. Daha şiddetli sıvı birikimi varlığında ise diüretik ilaçlar adı verilen ve vücudun idrar yoluyla vücutta biriken aşırı sıvıyı atmasına yardımcı olan ilaçlarla tedavi edilebilir. Fakat bu ilaçlar yan etkilere neden olabileceği için hastanın genel sağlık durumu göz önüne alınarak kullanılır. Bu ilaçlar kısa vadeli çözüm sunar. Kalıcı tedavi için ödeme neden olan faktörün belirlenip ortadan kaldırılması gerekir.
Var olan şişkinliği azaltmak için doktora danışarak evde bazı uygulamalar yapılabilir:
- Ödemden etkilenen bacak ya da kol kaslarının hareket ettirilmesi ve kullanılması fazla sıvının kalbe doğru geri pompalanmasına yardımcı olabilir.
- Vücudun şişmiş kısmını, günde birkaç kez kalp seviyesinin üzerinde tutmak yardımcı olabilir. Bazı durumlarda etkilenen vücut kısmının uyku sırasında yükseltilmesi bir seçenek olabilir.
- Etkilenen bölgeye sert fakat ağrılı olmayan bir basınç kullanarak kalbe doğru masaj uygulamak fazla sıvının hareket etmesine yardımcı olabilir.
- Uzuvlarda gelişen ödemin tedavisinden sonra tekrar sıvı birikimini engellemek için kompresyon çorabı, eldiven ya da kolluk kullanımı fayda sağlayabilir.
- Tuz sıvı tutulumunu artırarak ödemi şiddetlendirebilir. Bu sebeple tuz alımının azaltılması ödemi kontrol altına almada etkili olabilir.
Bir sonraki yazımızda ödem nasıl atılır, ödem attıran besinler, ödem attıran yiyecekler, ödem attırıcı bitkiler, ödem attırıcı ilaçlar, ödem attırıcı kür, ödem attırıcı su gibi merak ettiğiniz soruların cevaplarını yanıtlamaya çalışacağız.
Sağlıklı günler dileriz.
Kaynaklar:
- https://www.health.harvard.edu/a_to_z/edema-a-to-z
- University of Maryland Medical Center; Edema; Steven D. Ehrlich, NMD; March 9, 2010
- Cleveland Clinic; Edema; Nov. 17, 2007
- Mayo Clinic: “Can Natural Diuretics Reduce Fluid Retention and Help With Weight Loss?”
- Journal of Alternative and Complementary Medicine: “Accuracy of Dioscorides,’ De Materia Medica (First Century C.E.), Regarding Diuretic Activity of Plants”
- Mayo Clinic: “Edema”
